Tüp Bebek Tedavisi Nedir?
Tüp bebek, günümüzde doğal yollarla bebek sahibi olamayan çiftlerin en çok tercih ettiği yardımcı üreme tekniğidir. Uzun yıllardır uygulanan ve birçok çiftin başarıya ulaşmasını sağlayan tüp bebek, kadın üreme hücresi yumurtalıkların ve erkek üreme hücresi spermlerin laboratuvar ortamında toplanmasıyla başlar. Toplanan spermler ve yumurtalar laboratuvar ortamında döllenir. Döllenme sonucu embriyo oluşumu başlar. Gelişen embriyolardan en kalitesi anne rahmine transfer edilir. Tüp bebek tedavisinin doğal yollarla sağlanan gebelikle hiçbir farkı yoktur.
Tüp bebek, genellikle 1 yıl ve daha uzun süre doğal yöntemlerle korunmasız birlikteliğe rağmen gebeliğin olmadığı durumlarda tercih edilir. Nedeni açıklanamayan kısırlık, erkeklerde sperm kalitesinin düşük olması,tüplerde tıkanma, ileri yaş, kilo, enfeksiyon durumlarında aileler yardımcı teknik olarak tüp bebek işlemini tercih eder. Novafertil Tüp Bebek Merkezimizde; günümüzde iş hayatı, öğrenim durumu gibi sebepler nedeniyle geç evliliklerde çiftlerimize 35 yaş altında çocuk sahibi olmalarını tavsiye etmekteyiz. Özellikle anne adayları için. Eğer anne adayı 35 yaşından büyükse en fazla 6 ay beklenmelidir. Doğal yollardan oluşan gebelik için kadın üreme sistemi, hormonlar ve organların uyumlu çalışması çok önemli. İlerleyen yaşlarda ise hormonal bozukluklar, organların uyumlu çalışmaması gibi faktörler meydana gelerek gebelik oluşumunu önler.
Dünya genelinde eşlerin çocuk sahibi olamama oranları %10 – %15 arasında değişirken ülkemizde Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan açıklamalarda 2 milyon çiftin çocuk sahibi olmak için uğraş içinde olduğu bilinmektedir. Çevresel faktörler, genetiksel ve hormonal pek çok faktör buna etki etmektedir. Son yıllardaki cerrahi tekniklerin gelişmesiyle hiç spermi olmayan erkeklerde de sperm bularak tüp bebek tedavisiyle çocuk sahibi olabilmeleri sağlanmaktadır. Evli olan her çift, mutluluğuna mutluluk katmak ve çocuk sahibi olmak ister. Hastalarda öncelikle tanıyı koymak ve daha sonra tedavi seçeneklerine geçmek önemlidir. Tedavi seçenekleri arasında bazen sadece beklemek, bazen ilaç tedavisi, düzenli birlikteliğin sağlanması gibi basit yöntemler denenebilir. İleri tedavi seçenekleri arasında tüp bebek tedavisi (IVF) veya aşılama mikroenjeksiyon (ICSI) yöntemleri uygulanabilir.
Tüp Bebek Nasıl Yapılır? Tüp Bebek Aşamaları Nelerdir?
Öncelikle doğal yolla gebelik oluşumundan bahsedelim. Böylece tüp bebek tedavisi ve amacı daha iyi anlaşılacaktır.
Beynimizde yer alan hipofiz bezi gebelik için çok önemlidir. Çünkü ilk olarak her şey burada başlamaktadır. Hipofiz bezi; FSH ve LH hormonlarını salgılar. Salgılanan hormonlar yumurtalıklara ulaşır. Burada yumurta foliküllerini uyarır. Uyarılma sonucu yumurtalar belirli bir büyüklüğe ve olgunluğa gelir. Daha sonra belirli bir olgunluğa gelen, sağlıklı yumurta çatlayarak fallop tüplerine taşınır. Fallop tüplerinde yer alan yumurta ise 24 saat içerisinde döllenmelidir. Bu süreçte östrojen hormonu salgılandığı için rahim duvarında kalınlaşma meydana gelir. Döllenme işlemi gerçekleştikten sonra yumurta rahime gelir ve embriyo rahim duvarına tutunarak gelişimini tamamlar.
Doğal yollarla gebelik süreci bu şekilde ilerlemektedir. Bu süreçte anne adayında veya baba adayında bir problem varsa gebelik oluşmaz. Kadın ve erkekte infertiliteye sebep olan faktörleri listelendirecek olursak:
Kadına bağlı kısırlık nedenleri;
- Endometriozis
- Vajinismus
- Erken menopoz
- Yumurta rezerv düşüklüğü
- Tubal faktör
- Çift rahim
- Septum
- Polikistik over
- Açıklanamayan kısırlık
Erkeğe bağlı kısırlık nedenleri;
Yukarıda saydığımız birçok faktör gebelik oluşmasını önler. Bu durumda da çiftler infertilite tedavisi için tüp bebek tedavisine yönlenir. Tüp bebek, kadın üreme hücresi yumurtalıkların ve erkek üreme hücresi sperm lerin toplanarak laboratuar ortamında döllenmeye bırakılmasıyla yapılır. Kadınlar her ay bir yumurta üretirler bu yumurta erkekten gelen sperm ile döllenirse hamilelik oluşur. Yumurta üretimi beyinden salgılanan FSH yani yumurta üretimi üretimini uyaran hormon yoluyla yumurtalıklarda üretilir. Tüp bebek tedavilerinde de vücudun bu mükemmel sistemi taklit edilir.
- Birinci aşamada yumurtalıkların uyarılması vardır. Bu aşamada anne adayına göre farklılık gösteren dozda FSH ve LH içeren ilaçlar enjekte edilir. Bunlarla birden fazla yumurta üretimini sağlamaya çalışılır. Yumurtalıkların uyarılmasına adetin 2. veya 3. günü başlanır ve enjeksiyonlar yaklaşık 10-14 gün sürmektedir. Bu günler içerisinde hasta ultrasonografiye çağrılarak yumurtanın gelişimi izlenir. Bu günler de ayrıca hormon takibi ve estradiol takibi yapılır. Yumurtalar yeterli büyüklüğe (18-20 mm) ulaştığı zaman yumurta çatlatma iğnesi yapılır. Normal koşullarda bu işlemden 48 saat sonra yumurtlama gerçekleşir.
- İkinci aşamada yumurtaların toplanması var. Yumurtalar 48 saat dolmadan önce 36. saate yakın zamanlarda toplanması gerekir. Aksi takdirde yumurtaların karın içerisine atılma riski vardır ve bu yumurtalar tedavi için kullanılamaz. Genel anestezi altında ince bir iğne ile ultrasonografi kullanılarak vajinadan girilir. Yaklaşık 10-15 dakika süren bu işlemde değişken sayıda yumurta vücut dışına alınır. Eş zamanlı olarak baba adayından da sperm toplanır.
- Üçüncü aşamada yumurta ve spermin birleştirilmesi yani döllendirilmesi vardır. Anne adayından toplanan yumurtaların içerisine sperm konularak döllenmesi beklenir. Bu işleme mikroenjeksiyon olarak adlandırılır. Döllenmeden 24 saat sonra yumurta hücresi ikiye bölünür ve buna embriyo denir.
Tüp bebek tedavisinde yumurtanın döllenmesi iki şekilde gerçekleştirilir:
Birincisi; yumurtanın yanına spermlerin konulmasıdır. Yani spermler yumurtaya keni kendine giderek döllendirir.
İkincisi; yumurtanın içerisine direkt olarak spermin enjekte edilmesidir. Mikroenjeksiyon şeklinde olan bu döllenme mikroskop altında gerçekleşir.
(Hangi yöntemin uygulanacağı çiftlerin sağlık durumuna bağlıdır. Çiftlere göre karar verilen bu aşamada amaç tedavide başarıyı yakalamak.)
- Dördüncü aşamada ise embriyonun transferi gelir. 72 saat içerisinde hücre sayısı 16 olur ve bu aşamada veya 5. günde embriyo transferi yapılır. Embriyo transferi işleminde embriyolar vajinadan USG (ultrasonografi) kullanılarak ince bir kateter yardımıyla rahime aktarılır. Embriyo transferi için en kaliteli yumurtalar seçilir. Yönetmeliklere uygun olarak 35 yaş altına bir embriyo, 35 yaş üstüne ise 2 embriyo transferi yapılır. Bu kısıtlamanın sebebi çoğul gebeliğin riskini azaltmaktadır. İkiz, üçüz gebelikler bebek için riski artırdığı için çok fazla arzu edilmez. Kullanılmayan kaliteli embriyolar dondurulur ve gerekirse daha sonra kullanılır. Tüp bebek tedavisinin en son kısmı olan embriyo transferi anne adayı ve doktoru için en heyecanlı dönemidir. Tedaviler bitmiş ve hamilelik haberi beklenmeye başlamıştır.
- Beşinci aşamada ise gebelik oluşup oluşmadığına bakılır. Transferden 12 gün sonra kan testi yapılır. Kan değerlerinde Beta HCG değerine bakılır. Değerlere göre sonuç pozitif ise tedavi başarılı sonuçlanmıştır demektir. Ve anne adayının gebelik süreci başlamış demektir. Daha önce bahsettiğimiz gibi tüp bebek tedavisiyle sağlanan gebeliklerin doğal yollarla elde edilen hamileliklerden hiçbir farkı yoktur.
Tüp Bebek Tedavisi Ne Zaman Yapılmalı?
Tüp bebek tedavisi için adet döneminizi beklemelisiniz. Adetinizin 2. günü veya 3. günü tedaviye başlanır. Çünkü kandaki FSH, LH, TSH, E2 ve Prolaktin seviyeleri en doğru adetliyken belli olur. Hormon düzeylerine göre anne adayının tedaviye uygun olup olmadığı belirlenir.
Yukarıda bahsettiğimiz gibi tüp bebek tedavisi yaptırmaya karar veren hasta, adetinin 2. veya 3. gününde kan testi vermesi gerekir. Hastanın kan testi için aç kalmasına gerek yoktur. Kan testinden sonra ise ultrasonla görüntüleme gerçekleştirilerek yumurtalıklara ve rahime bakılır. Böylelikle tüp bebek tedavisine engel olabilecek faktörler incelenir.
Tüp Bebek Kimlere Uygulanır?
Tüp bebek yöntemi, daha önce bahsettiğimiz kısırlık nedenlerini, vücudunda barındıran hastalara uygulanmaktadır. Bunlar;
- Sperm sayı düşüklüğü yaşayan (10 milyon altı) baba adaylarına
- Sperm hareket azlığı yaşayan baba adaylarına
- Yumurtalıklarında kistik yapı oluşan anne adaylarına
- Uzun süre tedavi olan çiftlere
- Doğal yolla çocuk sahibi olamayan çiftlere,
- Genetik problemi olan çiftlere,
- Tüp ve yumurta ilişkisi bozulmuş kadınlara,
- İnmemiş testise sahip erkeklere,
- Tüpleri tıkalı olan hastalara,
- Sperm şekli bozuk olan erkeklere,
- Açıklanamayan kısırlık tanısı konan hastalara tüp bebek tedavisi uygulanır.
Tüp Bebekte Yaş Sınırı Nedir?
Kadın yaşı çok önemli bir faktördür ve başarıyı kesin olarak etkiler çünkü kadın yaşı ilerledikçe yumurta sayısı azalmakta, yumurtanın döllenme kapasitesi düşmektedir. Ancak yumurtalık kapasitesinin iyi olduğu 40 yaş üzeri kadınlarda preimplantasyon genetik tanıyla %20-25 oranında gebelikler elde edilebilir.
Tüp Bebek Tedavisinde Başarı Oranları Nelerdir?
Tüp bebekte başarı oranı, anne adayının yaş faktörüne göre değişkenlik gösterir. Yaş arttıkça tüp bebek başarısı düşmektedir. Bu nedenle çiftlerimize erken yaşta ebeveynlik önermekteyiz. Doğal yolla gebelikte veya tüp bebek tedavisinde ana etken kadın partnerdir. Eğer kadın yaşı büyükse yumurtanın kalitesi de düşüktür.Yumurta kalite düşüklüğü ise hamilelik şansını azaltır.
Tüp bebek tedavisinde ilk olarak; “ilk seferde gebelik elde etmek” amaçlanır. Tabi tüm çiftlerde ilk seferde gebelik elde edilmez. Çünkü her hastanın tedavi süreci, infertilite sebebi, yumurta sperm kalitesi farklıdır. En fazla 3 tüp bebek denemesi sonrasında çiftlerin %80’i hamile kalabilmektedir.
İlk denemede gebeliğin oluşmaması ise çiftlerin; fazla kilolu olmasıyla, stres yaşamasıyla, rahimde veya tüplerde oluşan sorunlarla doğrudan ilişkilidir. Ayrıca tedaviyi olumsuz etkileyen faktörlerde sigara ve alkol kullanımı da vardır. Tüketimi zararlı olan bu maddeler yumurta rezervini de etkileyebilmektedir. Tedaviye başlamadan önce yumurta rezervini öğrenmek için bazı testler yapılır. Bu testler son derece önemli.
Tüp Bebek Tedavisinde Başarı Hangi Faktörlere Bağlıdır?
Yaş: Çiftlerin yaşı sperm ve yumurta kalitesini etkilemektedir. Özellikle kadın yaşı tedaviye yön veren bir faktördür. Kadının yaşı ne kadar küçükse hamile kalma olasılığı da o kadar yüksektir. Tamamen ters orantıdan oluşan bu durum en çok anne adaylarını etkilemektedir.
Embriyo durumu: Gelişmekte olan tüm embriyolar hayata tutunamazlar. Tüp bebek tedavilerinde gebelik oluşturma ve doğumla sonuçlanma potansiyeli en yüksek embriyonun seçimi çok önemlidir. Kalitesi en yüksek embriyo transfer edilmelidir. Bu da yapay zeka ile mümkündür. Yapay zeka ile klasik embriyo değerlendirme sona ermiştir. Yapay zeka teknolojisini kullanmayan merkezlerde ise embriyo seçimi; kişi bazlıdır. Kişi bazlı embriyo seçimi, yanıltıcı sonuçlar doğurabilmektedir.
Tüp bebek merkezi: Güçlü laboratuvar, güçlü ekip ve bireyselleştirilmiş bütüncül tedavi yöntemlerini tercih eden merkezlerin başarı oranı yüksektir. Doğru merkez seçimi, infertilite tedavisinin her aşamasında oldukça önemlidir. Özellikle de teknolojik gelişmeleri merkezine entegre eden klinikler tercih edilmelidir. Novafertil Tüp Bebek Merkezimiz; üreme tıbbı alanındaki en yeni teknolojileri, tedavi sürecine entegre ederek sizi ve tedavinizi riske atmaz.
Daha önce doğum yapma: Daha önce doğum yapmış, çocuk sahibi sahibi çiftlerin başarı oranı daha yüksektir.
İnfertilite (kısırlık) nedeni: Kısırlık oluşumuna sebep olan faktörler kişiden kişiye farklıdır. Bu da tedavinin başarısını direkt olarak etkilemektedir.
Yaşam tarzı: Sağlıklı beslenme ile ideal kiloyu korumak tedavinin başarını etkilen faktörlerdir. Aşırı kilo, sigara, alkol kullanımı ise tedaviyi olumsuz etkileyen faktörlerdendir.
Tüp Bebek Tedavisinin Riskleri Nelerdir?
Uygulanan her tedavinin riskleri olabilmektedir. Tüp bebek tedavisinin de riskleri, yan etkileri olması gayet olağandır. Tedavi sonrası bebeğinizi kucağınıza almak için bu riskleri göze almalısınız. Tüp bebek tedavisinin az daha olsa yan etkileri ve riskleri vardır. Bu riskler:
- Çoğul gebelik oluşumu: Embriyo transfer sürecinde birden fazla embriyo transfer edilmektedir. Bu da çoğul gebelik oluşumuna sebep olmaktadır. Çoğul gebelik ise erken doğumdan birçok sağlık problemine sebep olmaktadır. Ülkemizde ise çoğul gebeliğin önüne geçmek için bazı yasalar konulmuştur. Tek embriyonun yeterli görüldüğü hastalarda bir tane embriyo transferi yapılmalıdır. Diğer hastalarda ise en fazla üç embriyo transferi yapılabilmektedir.
- Enfeksiyon: Tedavi sürecinde rahimde veya yumurtalıklarda enfeksiyon oluşabilmektedir. Bu durumda ise antibiyotik tedavi yapılmaktadır.
- Kanama: Yumurta toplama işlemi sonra kanama meydana gelebilmektedir. Fakat bu durum geçicidir.
- Stres: Tedavi hem maddi hemde manevi olarak yorabilmektedir.
- Yumurtalık hiperstimülasyon sendromu: Yumurtanın yeterli sayı ve büyüklüğüne ulaşması için bir takım uyarıcı hormon ilaçları verilir. Bazı anne adayları verilen ilaç ve doza aşırı derecede tepki verebilir ve yan etkiler meydana gelir. Bu yan etkiler; bulantı, kusma, karın ağrısı ve ishaldir. Görülen yan etkiler en fazla 1 hafta sürer.
- Dış gebelik: Tedaviden 12 gün sonra kan testi yapılarak gebeliğin oluşup oluşmadığı gözlemlenir. Gebelik testinden 2 hafta sonra ultrason muayenesi ile gebelik kesesine bakılır. Muayene ile dış gebeliğin oluşup oluşmadığı sonuçlanır.
Tüp Bebek Yöntemi Kaç Kez Tekrarlanır?
Tüp bebek tedavisini net bir rakamla sınırlandırmak doğru değildir. Çiftlerin psikolojisi elverdiği müddetçe 2-3 ay aralıklarla tedavi tekrarlanabilir. Olumsuz bir sonuç alındığı zamanlarda tedavide ısrarcı olmak başarıyı artıracaktır.
Tüp Bebek Fiyatları?
Tüp bebek tedavisi fiyatları, kişiden kişiye ve uygulanan tedavi yöntemine göre değişiklik göstermektedir. Öncelikli olarak tanının doğru konulması, gereken testlerin gelişmiş laboratuvarı bulunan tüp bebek merkezlerinde yapılması ve uygulanacak tedavi paketinin belirlenmesi tüp bebek tedavi fiyatlarının belirlenmesinde yardımcı olacaktır. Doğru tüp bebek merkezi, hekim ve tedavide yüksek teknoloji cihazlar karar vermemizde ön sıralara alacağımız konuların başında gelmelidir.
Sık Sorulan Sorular
Tüp bebek tedavisinde kullanılan iğne dozu kişiden kişiye göre değişiklik gösterir. Çünkü her anne adayının hormon seviyeleri farklıdır. Fakat bir sayı vermek gerekiyorsa ortalama 10-12 gün sürmektedir.
Makalemizde bahsettiğimiz gibi tüp bebek başarı oranında en önemli etken yaş faktörüdür. Anne adayının yaşı ne kadar küçükse (30 yaş altı) başarı oranı o kadar yüksek.
AMH değeri gebelik için önemlidir. Testin yapılma amaçları ise şu şekildedir:
- Kadınlarda yumurtalık rezervinin belirlenmesi yani doğurganlık değerlendirilmesi için yapılır.
- Tüp bebek tedavisi gibi yardımcı üreme tekniklerinin başarı oranı hakkında bilgi almak amaçlı yapılır.
- Yumurtalık kanseri ve yumurtalıklarda oluşan hasarın tespit edilmesi amaçlı yapılır.
Tedavi başarılı sonuçlandıysa yani gebelik oluştuysa tutunma kanaması meydana gelir. Fakat tutunma kanaması herkeste görülmeyebilir.
Dört unsur da tüp bebek tedavisi gerçekleştirilemez. Bu unsurlar:
- Baba adayında cerrahi yöntemlere karşın menide hiç sperm bulunamaması.
- Anne adayının yumurtlama işlevini kaybetmiş olması.
- Bazı rahatsızlıklardan dolayı rahmin alınmış olması.
- Menopoz dönemine girilmiş olması.
Saydığımız tüm bu faktörler, tüp bebek tedavisine engeldir.
Tüp bebek tedavi sürecinde çiftler, yan etki olmadığı sürece ağrı veya acı hissetmez.
İşlem süresi toplanacak yumurtaya göre değişkenlik gösterir. Genel süre ise 10-15 dakikadır. Yumurta toplama işleminden yarım saat sonra da anne adayı kendine gelmektedir.
Tüp bebek tedavisi kişiye özel olmalıdır. Bu nedenle laboratuvar, ekip ve bireyselleştirilmiş bütüncül tedavi yöntemlerini tercih eden merkezleri tercih etmelisiniz. Doktor seçiminiz de ise tedavilerin başarı oranlarını baz alabilirsiniz.
Tedavide başarısız olan çiftler birkaç ay ara vererek tekrar denemelidir. Ara verilen süreçte çiftler, özellikle anne adayları hem ruhsal hem de bedenen kendini toparlamalıdır.
Tedavinin ilk denemedeki başarı oranı yaş faktörüne bağlıdır. 35 yaş altı genç kadınlarda tüp bebek ilk denemede %60 lara kadar tutarken, 40 yaş üstü kadınlarda %20 lere kadar düşmektedir.
Popüler Yazılar
12 Yorumlar