Tüp bebek, günümüzde doğal yollarla bebek sahibi olamayan çiftlerin tercih ettiği yardımcı üreme tekniğidir. Kadın üreme hücresi yumurtalıkların ve erkek üreme hücresi spermlerin laboratuvar ortamında uygun koşullarda döllenerek tüp bebek embriyo gelişimi sağlanır. Anne adayı embriyo transferi için hazırlanır ve uygun duruma geldiğinde embriyo rahme transfer edilir. Transfer sonrası doğal gebelik süreci gibi takip edilir.
Tüp bebek tedavisi laboratuvar ortamında uzman hekimler tarafından gerçekleştirilmelidir. Çiftler tedaviye başlamak istediklerinde tüp bebek aşamaları ve sürecini araştırmaya girerler. Tedavi süreci kişiye özel olarak planlanır ve aşama aşama uygulanır. Tüp bebek yapım aşamalarını inceleyecek olursak:
- Aşama: Ön Görüşme
Çiftler tedaviye başlayacakları zaman doktoruyla yaptığı ilk görüşme, ön görüşme olarak kabul edilir. Tedavi süreciyle ilgilenecek doktor; çiftlerin geçmiş deneyimleri, daha önce yaptırdıkları test ve tahliller hakkında bilgi edinir.
- Aşama: Tüp Bebek Tedavisi Tetkikleri
Ön görüşme sonrası doktor çiftlerden bazı başlangıç testlerinin yaptırılmasını ister. Baba adayına semen analizi yapılır. Sonucunda baba adayının sperm kalitesi, sayısı ve hareketliliği hakkında bilgi edinilir. Anne adayına ise jinekolojik muayene, Pap Smear testi ve ultrason incelemesi yapılır. Sonucunda yumurtalıkların ve rahmin durumu hakkında bilgi edinilir. Tüm bu testlerin sonucunda elde edilen verilere göre tedavi yöntemi, protokol ve ilaçlar belirlenerek tedavi sürecine başlanır.
- Aşama: Tüp Bebek Protokolleri
Yumurtaların uyumlu gelişimini sağlayan ve erken olgunlaşma problemini ortadan kaldıran ilaçlar vardır. Tüp bebek tedavisinde ilaç kullanımı yumurtalıkları uyarır.
Kısa Protokol: GnRH uygulamasına adet kanamasının ilk gününde başlanır. Çatlatma iğnesinin yapılacağı güne kadar devam eder. Adet kanamasının üçüncü gününde itibaren HMG veya FSH ile tedavi süreci devam eder.
Ultra Kısa Protokol: GnRH uygulamasına adet kanamasının ilk gününde başlanır. Bu protokol de çatlatma iğnesinin yapılacağı güne kadar beklenmez. GnRH uygulaması üç gün sonra sonlandırılır. HMG veya FSH ile tedavi süreci devam eder.
Yumurtalıkları zayıf olan anne adayları için kısa protokol uygulanır. Bu protokolde verilecek GnRH dozu düşüktür.
Uzun Protokol: Tüp bebek tedavisinde uzun protokol adet döneminin 21. gününde gerçekleştirilir. 21. günde ultrasonografi yapılır. Ultrasonografi sonrası GnRH uygulamasına başlanır. Kanamanın 2-3. günü kan testi yapılır. Kanka E2 ve LH değerlendirilir. Baskılama gerçekleşmişse hMG veya FSH tedavisine geçilir. Bu süreçte GnRH uygulaması, çatlatma iğnesinin yapılacağı güne kadar devam eder
GnRH Antagonistleri: Adet kanamasının 3. günü; yumurtaların olgunlaşması için hMG, FSH veya rekombinant ilaç kullanımına başlanır. Günlük GnRH antagonistine başlanması için yumurtalar 14 – 15 mm’ye ulaşmalıdır.
- Aşama: Yumurtaların Uyarılması ve Çatlatma İğnesi
Tüp bebek tedavisi aşamaları için yumurta artırımı çok önemlidir. Bu süreçte yumurtalar uyarılarak tedavi ilerler. Uyarılmanın amacı çok sayıda yumurta elde etmektir. Anne adayının östrojen düzeyine göre doz belirlenir. Yumurtalar uygun büyüklüğe eriştiğinde çatlatma iğnesi (hCG) enjeksiyonu yapılır. Çatlatma iğnesi ile yumurtalar ortalama 34 – 46 saat içinde olgunlaşır. Enjeksiyon sonrası kontroller artar.
- Aşama: Yumurta Toplama (OPU)
Çatlatma iğnesi sonrası olgunlaşan yumurtalar, ameliyathane ortamında toplanır. İşlem sırasında anestezi kullanıldığı için ağrı hissedilmez. Yumurta toplama işlemi yaklaşık 15-30 dakika arasında sürer.
- Aşama: Sperm Alınması ve Embriyo Oluşturma
Yumurta toplama işleminin olduğu gün baba adayından da sperm örneği alınır. Baba adayları işlemden önce cinsel birliktelik ve boşalma yaşamamalıdır. (Son boşalma 5 gün önce olmalıdır.)
Alınan meni örneğinden en sağlıklı spermler seçilir. Spermler mikroenjeksiyon ile anne adayının yumurtalarına enjekte edilir. İşlemin 18. saatinde döllenme kontrol edilir. Döllenme gerçekleştiyse en sağlıklı embriyo seçilerek transfer edilir.
- Aşama: Embriyo Transferi
Embriyo transferi, yumurta döllendiği zaman gerçekleştirilir. Bu işlem genellikle üçüncü ya da beşinci gün gerçekleştirilir. Bu günlerde embriyo en iyi kaliteye ulaşarak gebelik şansı olanağı tanır. 2- 4 embriyo transferi tercih edilir. İkiden fazla embriyo transfer edilirse çoğul gebelik ile karşılaşabiliriz.
Embriyo transfer aşamasında anne adayının rahim ağzı temizlenir. Embriyolar kateter içinde getirilerek rahim içine gönderilir. Tüm işlem ultrason altında gerçekleştirilir ve ağrı hissedilmez.
- Aşama: Test
Tüp bebekte embriyo rahime ne zaman tutunur? Çiftlerin en çok merak ettiği sorudur. Embriyonun rahme tutunup tutunmadığını anlamak için kan testi yapılmalıdır. Kan testinde Beta HCG hormon düzeyine bakılır. Test yapılması için transfer üzerinden 12 gün geçmelidir. 12. ve 14. gününde toplam iki kan testi yapılarak kesin sonuç elde edilir. Test sonuçları pozitif ise gebelik başlamış demektir. 2 hafta sonra anne adayı ultrasona alınarak gebeliğin çoğul olup olmadığı tespit edilir.
Tüp Bebek Tedavisi Ne Kadar Sürer?
Bu süre çiftlerin çocuk sahibi olamama durumuna bağlı olarak değişir. Genel süre 10-15 gündür.
