Normal bir gebelikte, döllenme tüplerde gerçekleşir. Birkaç gün sonra oluşan embriyo fallop tüpünden geçerek rahme yerleşir. Dış gebelikte ise embriyo, rahimden farklı bir yere tutunur ve gelişir.
Dış gebelik belirtileri nelerdir, dış gebelik ameliyatı var mı ve dış gebelik neden olur sorularına geçmeden dış gebelik ne demek sorusunu tanımlamamız gerekir.
Dış gebelik nedir?
Dış gebelikte; döllenmiş yumurta, rahim içerisindeki dokulara tutunmaz. Dış gebelik yani diğer adıyla ektopik gebelik, gebeliklerin %1 veya %2’sinde görülür. Tüplerde oluşan gebelik en yaygın dış gebeliktir. Tüplerdeki hasar veya anormallikler dış gebeliği meydana getirir. Tüplerde oluşan gebelikler, tubal gebelik olarak tanımlanır.
Dış gebelik, erkenden teşhis edilemez ve dış gebelik tedavisi gerçekleştirilmez ise iç kanama yaşanabilir. İç kanamaya bağlı olarak hastanın hayatını kaybetme riski söz konusudur. Bu nedenle erken tanı ve doğru tedavi çok önemlidir. Tanı konulduktan sonra cerrahi müdahale veya ilaçlı tedavi yöntemlerinden faydalanılır. Cerrahi müdahale olarak, dış gebelik ameliyatı gerçekleştirilir. Dış gebelik ameliyatında en gelişmiş ve en güncel yöntemlerden biri laparoskopi ameliyatıdır. Laparoskopi, genç ve yeniden hamilelik düşünen kadınlar için sıklıkla tercih edilir.
Dış Gebelik Neden Olur?
Dölyatağında oluşan enfeksiyon, tıkanıklık ve hasar dış gebelik nedenleri arasında yer alır.
Enfeksiyon: Enfeksiyon kapmış (iltihaplı) bir dölyatağı borusu işlevini yitirmiş olabilir. Buna bağlı olarak döllenmiş yumurtanın, tüp boyunca ilerlemesi söz konusu değildir.
Tıkanıklık: Ameliyat sonrası veya enfeksiyona bağlı olarak tıkanıklık oluşabilir. Buna bağlı olarak yumurta, dölyatağı borusuna gitmekte zorlanır.
Hasar: Dölyatağı borusunda meydana gelen hasar; yumurtanın, dölyatağı borusuna gitmesini zorlaştırır.
Dış Gebelik Belirtileri
Ektopik gebelik belirtileri, ilk aşamalarda fark edilmeyebilir. Embriyo rahim dışında geliştikçe dış gebeliğin belirti ve semptomları ortaya çıkmaya başlar. Özellikle büyümenin devam etmesiyle beraber tüplerde yırtıklıklar meydana gelerek iç kanamaya sebep olur. Bu nedenle anne adayları, hamileliğin başlangıcında kontrollere gitmeli ve gebeliği hakkında net bilgiler edinmelidir.
Bazı dış gebelik vakalarında görülen belirtiler:
- Vajinal lekelenme ve kanamalar.
- Mide bulantısı.
- Bıçak saplanması benzer şiddetli ağrı.
- Omuz ağrısı.
- Sürekli tuvalete çıkma isteği.
- Karnın tek bir tarafında meydana gelen sert ağrı.
- Sindirim sisteminin çalışma düzeninde bozukluklar.
- Kilo kaybı.
- Baş dönmesi ve bayılma.
Dış gebelik sadece tüplerde oluşmaz. Tüpler dışında yumurtalık, rahim ağzı veya karın içinde herhangi bir yerde oluşabilir. Sebebi ise fallop tüplerinde oluşan tıkanıklık, daralma veya fonksiyon kaybıdır.
Dış Gebelik Nasıl Anlaşılır?
Dış gebeliğin anlaşılması için ultrasonografi ve birtakım testlerden yararlanılır. Hamileliğin dördüncü haftasında ultrasonografi yapılır. Ultrasonografide gebelik kesesi görülmezse, dış gebelikten şüphelenilir. Bu durumda test yapılarak beta hCG hormon değerlerine bakılır. Beta hCG hormon değeri, normal değerden farklı çıkması durumunda dış gebelik tanısı desteklenir.
Anne adayında daha önce dış gebelik oluştuysa, tekrar dış gebelik oluşabilir. Bu nedenle doktor kontrollerinde aksatma yapılmamalıdır. Doktor kontrollerinde erken tanı ile dış gebelik ve en önemlisi anne adayının karşılacağı riskler önlenir.
Ektopik gebelik tedavisi, ilaçla tedavi edilebilir fakat bazı hastalarda sonuç alınamaz. Bu durumlarda veya ilaç tedavisine geç kalınmış hastalarda laparoskopi dış gebelik ameliyatı gerçekleştirilir.
Dış Gebelik Tedavisi
Laparoskopi; embriyo gelişip, zarar vermeden dış gebelik sonlandırma amaçlı uygulanır. Tedavi süreciyle ilgilenen doktor için iki yöntem vardır. Bunlar laparotomi (açık ameliyat) ve laparoskopi (kapalı ameliyat) yöntemidir. Çoğunlukla laparoskopi tercih edilir. Çünkü laparoskopi yönteminde; az kan kaybı yaşnır, kesi izi kalmaz ve kısa sürede rahatlıkla uygulanır.
Laparoskopi tedavisinde dış gebelik tüp alınması gerçekleşmediyse, laparoskopi sonrası hamilelik şansı devam eder.
Laparoskopi ile Kapalı Ameliyatı
“Dış gebelik nasıl sonlandırılır?” sorusu anne adaylarının merak ettiği sorular içerisinde yer alır. Erken teşhis dış gebelik için çok önemlidir. Erken teşhis durumunda tüplerin korunması için laparoskopi yöntemine başvurulur. Laparoskopi ile dış gebelik sonlandırılır. Fakat teşhiste geç kalınmış ve embriyonun gelişmesine bağlı olarak tüp yırtılması gerçekleşmiş ise tüpün alınması gerekir.
Bu ameliyatta gebeliğin geliştiği organ ve komşu organlara zarar verilebilir. Böyle bir durumla karşılaşmamak için laparoskopinin; kalitesi yüksek merkezlerde, uzman doktorlar tarafından gerçekleşmelidir. İşlem anestezi altında yaklaşık 1 saat sürer. Ertesi gün taburcu edilir.
*Akciğer rahatsızlığı, abdominal ya da diyafragmatik fıtık, ileus ve jeneralize peritonit varlığı veya kalp rahatsızlığında laparoskopi ameliyatı gerçekleştirilmez.*
Dış Gebelik Ameliyatı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Bir ay cinsel ilişkiye girilmemelidir.
- Vajinal kanama gerçekleşebilir fakat kanama yoğun olarak gerçekleşirse doktora başvurulmalıdır.
- Ameliyat sonrası üç gün boyunca istirahat edilmelidir.
- Doktorun önerdiği ilaçlar dışında, ilaç kullanılmamalıdır.
Dış Gebelik Ameliyatı Sonrası Adet Ne Zaman Olur?
Dış gebelik ameliyatı sonrası adet kanaması 30-40 gün sonra gerçekleşir. Ameliyat sonrası kanama olabilir. Bu kanama adet kanaması ile karıştırılmamalıdır.