Azospermi Nedir, Belirtileri Nelerdir?

Azospermi semende hiç sperm bulunmaması durumudur. Yani ilişkiden sonra meni gelmekte fakat içinde hiç sperm hücresi bulunmamaktadır.

Azospermi Nedir?

Erkeğin menisi içinde sperm hücrelerinin bulunmaması durumuna azospermi denir. Hiç sperm olmaması durumu olarak da bilinmektedir. Azospermi teşhisi konulan hastalar, tedavi görmediği sürece doğal yolla çocuk sahibi olması beklenmez. Çocuk sahibi olamama durumu “kısırlık” olarak adlandırılır. Çocuğu olmayan her 10 erkekten birinin semen analizinde azospermi tespit edilmektedir. Azospermi sorunu, erkeklerin yaklaşık % 1’inde, kısırlık sorununa rastlanan erkeklerde ise, %10 ile %15 civarında görülmektedir. 

Belirtileri Nelerdir?

Azoospermi, bir erkeğin semeninde hiç sperm hücresi bulunmaması durumunu ifade eder. Azospermi belirtileri genellikle belirgin fiziksel semptomlara yol açmaz, çünkü genellikle diğer cinsel fonksiyonları etkilemez. Ancak, bazı durumlarda altta yatan nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilecek belirtiler şunlar olabilir:

• İnfertilite (Kısırlık): Azospermi, sperm olmaması nedeniyle çiftin gebe kalamamasına neden olabilir.
• Düşük Cinsel İsteğin Neden Olabileceği Psikolojik Etkiler: Azospermi teşhisi, bazı erkeklerde cinsel istekte azalmaya veya psikolojik streslere neden olabilir.
• Altta Yatan Nedenlere Bağlı Belirtiler: Azosperminin altında yatan nedenlere bağlı olarak, hormonal sorunlar, genetik faktörler veya enfeksiyonlar gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Bu nedenlere bağlı olarak, kişi genellikle belirtiler yaşamaz, ancak altta yatan duruma bağlı olarak belirtiler ortaya çıkabilir.

Azospermi teşhisi, genellikle bir uzman tarafından yapılan spermiogram adı verilen bir test ile konulur. Eğer azospermi teşhisi konulursa, altta yatan nedeni belirlemek için doktorunuz genellikle ek testler ve değerlendirmeler yapacaktır.

(Fotoğraf Eklenecek)

Azosperm Çeşitleri Nelerdir?

Azospermi, tıkanıklığa bağlı olan ve tıkanıklığa bağlı olmayan olarak iki grupta incelenir.

• Tıkanıklığa bağlı (obstrüktif) azospermi: Spermin üretildiği testislerden penisten dışarı boşaltılmasını sağlayan tüm kanallar boyunca, herhangi bir yerde tıkanıklık olması sebebiyle meni dışarı çıkarılmaz. Doğuştan sperm kanallarının bir bölümündeki eksiklik veya genital enfeksiyonlar tıkanıklığa sebep olmaktadır. Tıkanıklığa bağlı azospermide cerrahi yöntemle spermatozoa bulma oranı çok yüksektir.
• Tıkanıklığa bağlı olmayan (nonobstrüktif) azospermi: Menide hiç sperm bulunmayıp spermin üretilmemesi ya da çok az sayıda sperm üretilmesidir. Tıkanıklığa bağlı olmayan azospermi nedenleri ise spermatogenik yetmezliğe neden olan Y kromozom mikrodelesyonları, klinefelter sendromu, kriptorşizm, kemoterapi, radyoterapi, enfeksiyon, testiküler travma, torsiyon, idiopatik, Kallman sendromu ve hipofiz tümörler kısaca genetik ve hormonal bozukluklar, radyasyon ve testislerin doğuştan yukarıda olması (inmemiş testis) gibi nedenler sayılabilir. Tıkanıklığa bağlı olmayan azospermi de tek tedavi yöntemi cerrahi yolla sperm elde edilmesi ve mikroenjeksiyon uygulanmasıdır.

Tıkanıklığa Bağlı (Obstrüktif) Azospermiye Sebep Olan Nedenler

Üç neden vardır. Bunlar; 

• Epididim blokajı
• Vaz deferens cerrahisi
• Boşalma kanalı tıkanıklığı

Epididim Blokajı: İltihap, yaralanma veya enfeksiyon tıkanmaya sebep olabilir.

Vaz Deferens Cerrahisi: Gebelik oluşumunu önlemek için sperm kanalları bağlanır. Yaralanma veya fıtık onarımı için yapılan cerrahi işlemler vaz deferensi etkiler.

Boşalma Kanalı Tıkanıklığı: Doğuştan tıkanıklık oluşabileceği gibi iltihap, enfeksiyon vb. nedenlerle de sonradan kazanılmış tıkanıklıklar olabilir. 

(Fotoğraf Eklenecek)

Tıkanıklığa Bağlı Olmayan (Nonobstrüktif) Azospermiye Sebep Olan Nedenler

• Y kromozomu mikrodelesyonu

(Y kromozomu babadan çocuklara geçmediği takdirde azospermi meydana gelir.)

• Karyotip analizi

(Kromozom anormalliklerinin olması sperm üretimini doğrudan etkiler.)

• Radyasyon ve toksinler
• Varikosel
• İlaçlar

Azospermi Sebepleri

Azospermiye sebep olan nedenleri 3 ana grupta inceleyebiliriz:

•  Pretestiküler nedenler
•  Azosperminin testiküler nedenleri
•  Azospermide pretestiküler nedenler

Pretestiküler Nedenler: Sperm üretiminin bozulmasında en sık görülen neden hormonal sorunlardır. FSH, LH, testosteron gibi hormonlar sperm üretiminde görevlidir. Bu hormonlarda oluşan kusurlar, hormonal sebepleri doğurur. 

Azosperminin Testiküler Nedenleri: Testisin doğuştan hastalıkları, testisin enfeksiyonları, operasyonları, tümörleri gibi çok sayıda etken testisin sperm üretimini etkiler. Menide sperm olmamasını etkileyen diğer sebepler ise radyoterapi, kemoterapi ve çeşitli genotoksik ilaçlardır.

Azospermide Pretestiküler Nedenler: Sperm taşınma kanallarının tıkanık olması ya da işlev bozuklukları ile ilişkilidir. Pretestiküler nedenler %40 oranında Azosperme sebep olur. Testiste üretilen spermin dış ortama erişmesini engelleyerek menide sperm bulunmamasına sebep olur.

Azospermi Tanısı Nasıl Konulur?

Farklı zamanlarda en az iki meni örneği alınarak sperm testi (spermiogram) yapılmalıdır. Mikroskop ile alınan meni örneklerinin içinde sperm aranır. Meninin içerisinde sperm hücrelerinin bulunmaması durumunda “Azospermi” tanısı konulur. 

*Bir kere yaptırılan sperm testi ile azospermi saptanması yeterli değildir.* 

(Fotoğraf Eklenecek)

Hiç Spermi Olmayan Erkek Ne Yapmalı?

Azosperm olarak adlandırılan bu durumda çocuk sahibi olma şansı hala devam etmektedir. Öncelikle sperm oluşmamasının altında yatan nedenlere bakılır. Bu nedenler geçirilmiş bir enfeksiyon, travma, sperm üretimini engelleyici ilaçlara ve aile geçmişinde doğurganlık problemi olup olmadığı gibi durumları kapsar. Sperm oluşmamasının altında yatan nedenler tespit edildikten sonra muayene başlar. Muayenede testisin büyüklüğü vücuttaki kıllanma (hormonlar), testis yapıları, varikosel olup olmaması ve tıkanıklık yapan bir neden olup olmadığı araştırılır. Bireye azospermi tanısı konulduğunda ümitsizliğe kapılmamalıdır. Çünkü azosperminin çoğu tedavi edilebilir nedenlerden kaynaklanır.

Hiç Sperm Gelmemesi Durumunda Yapılacak Tahliller

Azosperm durumunda genetik testler yapılmalıdır. Hastalarda kan tahlili ile FSH değerleri incelenir. Tahlil sonucunda FSH değeri normal çıkarsa ve hiç sperm oluşmuyorsa azospermin sebebi meni yollarındaki tıkanıklık olma oranı yüksektir. Tahlil sonucunda FSH değeri yüksek ve semen volümü normal ise testisin iyi çalışmama oranı yüksektir. FSH ve Testosteron değerleri düşük ise bu duruma bağlı olarak sperm çıkmamasının nedeni hormonal yetersizlikten kaynaklanmaktadır.

Transrektal ultrason (TRUS) ile meni yollarında tıkanıklık şüphesi olan hastaların tıkanıklık yeri belirlenir. Ayrıca vazografi olarak adlandırılan ilaçlı film de meni yollarında ki tıkanıklığın yerini ve ameliyat ile düzeltilip düzeltilmeyeceğini göstermeye yardımcı olur.

Azospermi Başarı Oranı Nedir?

Azosperminin çoğu tedavi edilebilir nedenlerden kaynaklı olduğu için başarı oranı da eş değerdedir. Azospermiye sebep olan rahatsızlık tedavi edilip ortadan kaldırıldığında azospermi de ortadan kalkar. Bu nedenle birçok erkek doğal yolla çocuk sahibi olabilmektedir.

(Fotoğraf Eklenecek)

Azospermi İle Hamile Kalınır Mı?

Azoospermi, bir erkeğin semeninde hiç sperm bulunmaması durumudur. Bu durumda, sperm olmadığı için doğal yolla gebelik oluşması mümkün değildir. Ancak azospermi teşhisi konulan bir erkek, modern üreme teknikleri kullanılarak (örneğin, mikrocerrahi ile sperm toplama veya dondurulmuş sperm kullanımı gibi) yardımlı üreme yöntemleriyle baba olabilir. Bu yöntemler arasında tüp bebek (IVF) ve intrasitoplazmik sperm enjeksiyonu (ICSI) bulunmaktadır.

Bu teknikler, laboratuvar ortamında sperm ve yumurta bir araya getirilerek döllenmenin sağlanmasını amaçlar. Dolayısıyla, azospermi teşhisi konulan bir erkek, yardımlı üreme teknikleri kullanılarak eşiyle birlikte hamile kalabilir. Ancak bu süreç, bir uzman doktor tarafından yönetilmeli ve çiftin durumuna uygun bir tedavi planı oluşturulmalıdır.

Azosperme Sebep Olan Faktörler Nelerdir?

Azosperm hastalığı doğuştan olabileceği gibi sonradan da oluşmaktadır. Bazı koşullar sperm üretimini ve fonksiyonunu etkiler. Buna bağlı olarak yaygın sebepler şu şekildedir:

• İlerlemiş Erkek Yaşı: İlerleyen yaştan dolayı özellikle 40 yaş sonrası sperm üretiminde azlık meydana gelir.

• Beslenme bozukluğu: Kalitesiz yemek, obezite ve az beslenme azospermiyi etkilemektedir.

• Çevresel faktörler: Organik çözücüler, kurşun boya ve radyasyon gibi birçok çevresel faktöre uzun süre maruz kalınması düşük sperm sayısına sebep olabilir.
• Hormonal: Psikolojik sorunlar ve stres testosteron hormonunun azalmasına neden olur.

Azosperminin tedavisi var mıdır?

Azospermin tedavisi elbette vardır. İlk olarak hastanın azospermi olup olmadığı tanısı konulur. Eğer hasta azospermi ise tahlillerle altında yatan sebepler araştırılır. Azospermi hormon eksikliğinden ise hormon takviyesi yapılarak tedavisi edilir. Ancak azospermi tıkanıklık sebebine bağlı ise cerrahi operasyon ile tedavi edilir. 

Tese Nedir?

TESE, testisten cerrahi işlemlerle sperm elde edilmesidir. Mikro tese menisinde hiç sperm bulunmayan (azospermi) veya hareketsiz sperme sahip kısırlık vakalarında tercih edilir. 

Tese Ameliyatı

Azospermi tedavisinde sıklıkla kullanılan yardımcı üreme yöntemi mikro TESE yöntemidir. 

Mikro Tese yönteminde mikroskop kullanılarak testis açılır ve doku örnekleri alınır. Sperm oluşturan kanallar daha geniştir, mikroskop sayesinde sperm üreten kanallar net bir şekilde gözükmektedir. Spermin bulunabileceği bölgelerden doku alınacak yerler belirlenir ve toplanır. Toplanan dokularda sperm taraması yapılır. Dokularda genellikle sperm bulunmaktadır. Yardımcı üreme yöntemi olan Mikro Tese, azospermi tanısını kalıcı olarak geçirmese bile gebelik olanağını tanır.